کمپرسور چیست؟ و انواع آن کدام است؟
کمپرسور یا متراکم‌کننده (Compresso) در سیکل تبرید تراکمی با فشرده سازی,(متراکم کردن) مبرد، فشار ان را بالا می‌برد, و با بالا رفتن فشار دما نیز افزایش می‌یابد، کمپرسورها براساس نوع عملکرد به دو دسته جابجایی مثبت, و دینامیکی, تقسیم می‌شوند. کمپرسورهای جابجایی مثبت با کم کردن حجم فرآیند افزایش فشار را انجام می‌دهند, و کمپرسورهای دینامیکی این افزایش فشار را با افزایش سرعت گاز در پوسته کمپرسور سرعت به فشار ایجاد می‌کنند.
در سیستم های تبرید تهویه مطبوع، به‌طور عمده از چهار نوع کمپرسور استفاده می‌شود:
رفت و برگشتی
نوعی از کمپرسورهای جابجایی مثبت می‌باشد, که عمل فشرده سازی را با استفاده از حرکت رفت و برگشت سیلندر-پیستون انجام می‌دهد. گاز فوق گرم در نقطه مرگ پایین وارد سیلندر شده, و در نقطه مرگ بالا با فشار و دمای بالا از سیلندر خارج می‌شود. کمپرسور پیستونی شامل میل لنگ، پیستون، شاتون، سیلندر و سوپاپ ها می‌باشد.
پیستون دائما به بالا و پایین حرکت می‌کند. وقتی پیستون به پایین حرکت می‌کند مبرد به داخل سیلندر مکیده می‌شود, و با بالا رفتن آن مبرد فشرده می‌شود و از انتها از سوپاپ خارج شده و وارد کندانسور می‌شود. اکثر کمپرسورهای رفت و برگشتی دارای چند جفت سیلندر و پیستون متصل به یک میل لنگ می‌باشد.
اسکرال (مارپیچ)
این کمپرسور از حلزون ثابت و متحرک تشکیل شده است. حرکت حلزون متحرک باعث فشرده شدن گاز بینابین می‌شود, و فشار لازم را در خروجی ایجاد می‌کند. در زمان فشرده سازی حرکت یک لایه نازک روغن با ایجاد مسیر آببند مانع از نشتی گاز می‌شود. بخار مبرد از اطراف مارپیچ متحرک وارد شده, و از مرکز مارپیچ ثابت پس از فشرده سازی خارج می‌شود.
کارکرد کمپرسور اسکرال سه مرحله ای است. در مرحله اول مبرد از طریق لبه ها به داخل مارپیچ ها کشیده می‌شود. با چرخش مارپیچ متحرک لبه ها بسته می‌شود. در مرحله دوم حجم بین مارپیچ ها کاهش پیدا کرده, و فشار افزایش می‌یابد, تا به فشار دشارژ برسد. در مرحله سوم، مارپیچ ها مبرد پرفشار را به دهانه خروجی هدایت می‌کند تا از کمپرسور خارج شود. این سه مرحله پشت سرهم و بدون وقفه انجام می‌شود، به‌طوری که همزمان هر سه مرحله در حال اجرا می‌باشد.
کمپرسورهای اسکرال پایین ترین درصد خرابی را در بین کمپرسورها دارا بوده و بهصورت بسته و غیرقابل تعمیر است. به دلیل تعداد قطعات متحرک کمتر، استهلاک کمتری دارد. مصرف برق آن نیز از کمپرسورهای اسکرو و رفت و برگشتی کمتر است. در هنگام کار آرام و بدون صدا کار می‌کند، به موجب روش خاص متراکم سازی گار عملا بدون بار راه اندازی شده و گشتاور استارت پایینی دارد.
اسکرو (پیچی)
در کمپرسور اسکرو دو روتور مارپیچ که به طور متناوب گردش می‌کنند، مبرد را به محفظه می‌راند و فشار آن را افزایش می‌دهد. با گردش روتورها مبرد به درون محفظه مکیده شده, و به انتها رانده می‌شود و فشارش بالا می‌رود.
روتور کار گذاشته شده با تلورانس پاینن در داخل کمپرسور قرار داده شده است. فاصله بین روتورها با روغن پر شده تا از فرار گاز جلوگیری کند، روتورهای کمپرسور اسکرو با Male و Female, نامگذاری می‌شود. موتور Male, دارای برآمدگی و Female, فرورفتگی می‌باشد. روتور Male توسط الکتروموتور به گردش در می‌آید. با گردش روتور Male ، روتور Female در خلاف روتور Male به گردش درمی‌آید. بخار مبرد از ورودی کمپرسور وارد شده و فضا را پر می‌کند.
با چرخش روتور با کاهش حجم مبرد به سمت خروجی حرکت می‌کند. کمپرسور اسکرو بهصورت نیمه بسته و قابل تعمیر است. مصرف برق کمتری نسبت به کمپرسورهای رفت و برگشتی دارد.
سانتریفیوژ
کمپرسور سانتریفیوژ یا گریز از مرکز, با استفاده از تراکم دینامیکی, انرژی جنبشی(سرعت) را به انرژی استاتیکی(فشار), تبدیل می‌کند. کمپرسور سانتریفیوژ دارای یک پروانه در حال چرخش است. با افزایش سرعت گازهای ورودی به مرکز کمپرسور با سرعت بالا از محیط خارج می‌شود و در بدنه سرعت آن کاهش یافته, و انرژی جنبشی آن تبدیل به پتانسیل یا فشار می‌گردد. با توجه به اینکه ساختمان این نوع کمپرسور ها بسیار ساده بوده وتعداد قطعات آن پایین است، استهلاک کمتری نسبت به سایر کمپرسور ها دارد.
کمپرسور سانتریفیوژ دارای پره هایی می‌باشد که مبرد را از چشمه ورودی بهصورت شعاعی دریافت می‌کند. با ورود مبرد و حرکت به سمت محیط بیرونی سرعت و دما افزایش می‌یابد. مبرد در پروانه شتاب گرفته و آن را به سمت دیفیوزر ترک می‌کند. محل عبور گاز در پروانه ابتدا کوچک و سپس بزرگ می‌شوند که باعث کاهش سرعت و افزایش فشار مبرد می‌شود.