کنتاکتور
کنتاکتور یا همان اتصال دهندهی کمپرسور, ضمن این که مهمترین قطعه از مدارهای فرمان الکتریکی است ، نوعی کلید مغناطیسی به شمار میآید, که در واقع پل ارتباطی بین مدار قدرت و مدار فرمان میباشد. در صورتی کنتاکتور امکان عبور جریان الکتریکی به بخش واحد تراکم را میدهد, که فرمان به کنترل کننده ها جهت روشن شدن کمپرسور ارسال شده باشد. قطع و وصل کردن مدارهای قدرت یکی از مهم ترین وظایف کنتاکتور(Contactor) است,این قطعه از سه عامل برای انجام این کار استفاده میکند. خاصیت آهنربایی خود ، نیروی الکتریکی و نیروی مغناطیسی. کنتاکتور با استفاده از این خاصیت تعدادی کنتاکت را به یک دیگر وصل, یا از یکدیگر جدا میکند. در صورت وجود جریان اضافه,و یا اتصال کوتاه, کنتاکتور به تنهایی هیچ گونه محافظتی را نمیتواند در دستگاه ایجاد نماید.
اجزا و قطعات مدار قدرت:
۱- فیوز :
جهت مراقبت از هادیها و مصرف کنندههای چیلر, در مقابل اتصالات کوتاه Short circuit, و اضافه بار و نوسانات, فیوزها که جزء قطعات الکتریکی در تابلو برق هستند, ایفای نقش میکنند و این حفاظت را انجام میدهند. فیوزها از دونوع تشکیل شده اند:
تندکار
فیوز تندکار نوعی از فیوز میباشد , که در صورتی که جریان اضافی بخواهد وارد مدار الکتریکی گردد, به سرعت وارد عمل شده و مدار را قطع می کند.
کندکار
نوع دیگری از فیوزها, فیوز کندکار است, که وظیفه ی مراقبت از مصرف کننده های موتوری در مقابل نوسانات جریان برق را داراست.
قابل ذکر است که در زمان استارت موتور, فیوزهای کندکار نقشی اساسی دارند. وآنهم درست در زمانی است که, موتور می خواهد به دور نامی خود برسد. دراین لحظه در مقابل جریانات اضافی مقاومت نموده, و بعد از اتمام فعالیت موتور در مقابل این جریان مازاد عمل کرده, و مدار را قطع می کند.
فیوز زمانی دچار سوختگی میشود که, جریان مدار ازحد مجاز بیشتر گردد, با این کار ارتباط الکتریکی را قطع میکند, تا وسایل موجود صدمهای نبیند.
۲- رله ی بی متال یا رله ی اضافه بار حرارتی
برای حفاظت از موتورهای الکتریکی, در مقابل اضافه بار, از رلههای حرارتی ( دمای بیش از حد مجاز ) از بی متال استفاده می شود. این قطعه همراه کنتاکتور نصب میگردد. اساس کار این رلهها, بر پایه اختلاف ضریب انبساط طولی دو فلز به کار رفته است. بیمتال در صورت ایجاد اضافه بار، خود مستقیما مدار را قطع نمینماید, بلکه به کنتاکتور فرمان قطع را میدهد. از آنجاییکه بیمتال فقط وظیفه ی حفاظت از جریان حرارتی در مدار را برعهده دارد, لذا برای حفاظت و کنترل میزان جریان مغناطیسی, در کنار بیمتال باید از فیوز مینیاتوری نیز استفاده کرد. وظیفه اصلی این قطعه در چیلرها ، محافظت و مراقبت از کمپرسور در برابر جریان حرارتی می باشد بی متالها به جهت حساسیت عملکرد باید هر از چند گاهی چک شوند, و در صورت نیاز تعویض گردند.
طرز کار بیمتال
هنگامی که از بیمتال جریان برق عبور کند, دو فلز گرم میگردد, و در نتیجه طول آنها افزایش مییابد. در این جابه دلیل اینکه ضریب انبساط یکی از فلزات از دیگری بالاتر است ، دو فلز به طرف فلزی که ضریب انبساط طولی کمتری دارد خم شده, و باعث حرکت بیمتال به یک طرف میشود. در نتیجهی مسیر عبور جریان, کنتاکتها باز و مدار قطع میگردد. حرکت بیمتال ممکن است تدریجی, و یا با استفاده از یک صفحه فلزی, ممکن است سریع باشد.
قسمتهای مختلف یک رلهٔ حرارتی عبارتند از؛
۱-تیغههای اتصال به کنتاکتور
۲-ترمینالهای اتصال به کابل موتور
۳-ترمینال مشترک مدار فرمان
۴-پیچ تنظیم جریان
۵-ترمینالهای باز و بستهٔ مدار فرمان
۶-پیچ تغییر وضعیت
۷-دکمهٔ برگشت وضعیت
۳-تایمر رله:
تایمر یا تایم رله از دیگر بخشهای الکتریکی تابلوی برق چیلر بوده, که موجب انتقال برق ورودی به دو ترمینال مختلف ,و در مدت زمان معین و مشخص انجام میشود.
راه اندازی و کارکرد الکتروموتور، از کاربردهای مهم این بخش تلقی می گردد. در چیلرها اغلب از تایمرهای نیوماتیکی یا تایمرهای الکترونیکی استفاده میکنند.
۴-پی ال سی(PLC), یا کنترل کننده ها
پی ال سی ها یا کنترل کننده ها به دو صورت سنتی و هوشمند موجود هستند و نوع آن در چیلرها, بستگی به سلیقهی طراح دارد. این بخش فرمان ها و دستورات لازم برای کارکرد و کنترل اجزای مهم چیلر, مانند: فنهای کندانسور, و کمپرسور را ارسال میکند.
این کنترل کنندهها هم, فرمانهای دیجیتال را از کلیدها, و هم فرمانهای آنالوگ را از سنسورهای دما و فشار دریافت میکنند. این قسمت پس از دریافت فرمانها از موارد ذکر شده, طبق برنامهی نصب شده بر روی هر یک از آنها, ( کلیدها و سنسورهای دما و فشار ) ، به پردازش فرامین پرداخته, سپس آن را به خروجیها منتقل مینماید.
۵- کلید کمپکت
محافظت از مدار در مقابل اضافه بار, یا اتصال کوتاه در نتیجهی جریان مغناطیسی, و حرارتی, بر عهدهی کلید کمپکت یا کلید اتوماتیک میباشد. این وسیله یکی دیگر از اجزای تابلو برق چیلر میباشد, که در صورت این اتفاق, مدار بصورت خودکار توسط این کلید قطع میگردد. این کلیدها در قطع و وصل تابلوهای توزیع و فیدرهای قدرت نیز کاربرد بسیار زیادی دارند.
انواع کلید کمپکت :
الف) کلیدهای کمپکت : MCCB یا کلیدهای کندکار با قدرت قطع بالا ، دارای مدل های قابل تنظیم (Adjustable) و مدل های ثابت (Fixed)
ب) کلیدهای کمپکت : MPCB تنظیم مولفه هایی چون ضریب جریان راه انداز، بار اضافی، جریان نامی، ضریب جریان اتصال کوتاه، زمان تحمل جریان راه انداز، اثرات گرمایی با تکیه بر تکنولوژی پیشرفته در الکتروموتورها برعهده ی این کلید است .
۶- رله کنترل فاز
برای مصرف الکتروموتورها, و مصرف کنندههای سه فاز, از رله کنترل فاز استفاده میگردد.
چنانچه مشکلاتی مانند: افت شدید و یا افزایش ولتاژ, دو فاز شدن و نوسانهای زیاد, برای تجهیزات الکتریکی پیش بیاید, رلهی کنترل فاز نقش خود را که همان مراقبت از این تجهیزات است, ایفا میکند.
۷- چراغ سیگنال
مشخص شدن وضعیت روشن و یا خاموش بودن بخش های مختلف, با چراغ های سیگنال میباشد.
۸-چراغ هشدار
در صورتی که مشکلی پیش بیاید, چراغ هشدار روشن شده, و اعلام خطر می کند.
برخی از چراغهای هشدار, دارای سیستم هشدار صوتی نیز هستند.
۹- ترمینال
ارتباط بین بخشهای داخلی تابلو برق, با قطعات خارجی تابلو, بوسیلهی ترمینال میسر میگردد.
جهت تقسیم و پل زدن مدارهای برقی, در تابلو از ترمینال استفاده میشود. این قطعه باید به تابلو بچسبد, تا جلوی اتصالات غیر مترقبه گرفته شود.
۱۰-کابلشو
سر سیمها و کابلها به ترمینالها و پایه پیچها, توسط کابلشو به یکدیگر متصل میشوند.
ویژگی مهم کابلشو در این است,هنگامی که سیم ها و کابل ها را بهم وصل میکند, از شل شدن اتصالات و در نتیجه بالا رفتن غیر نرمال آمپر جلوگیری می نماید.
۱۱-میکروسویچ
نوعی از کلید قطع و وصل, که نسبت به فشار حساسیت فوقالعادهای دارد, و با فشار کم واکنش نشان میدهد, میکروسویچ است.
جهت قطع و وصل برق موتور در چیلر از سویچ استفاده میشود. زمانیکه برق کارخانه قطع میشود, برق موتور چیلر نیز توسط میکروسوئیچ قطع میگردد, و هنگام وصل شدن مجدد, موتور چیلر دیگر روشن نمیشود, بلکه باید مجدداً توسط شخص راهاندازی شود.
جهت به کار گرفتن این نوع کلید,حتما باید از رله مغناطیسی استفاده کرد.
۱۲-داکت کابل
تمامی سیمها و کابلهای تابلو برق, در محفظهای به نام داکت کابل نگهداری میشود.
این محفظه علاوه بر نگهداری از کابلها, در مقابل فرسودگی موجب حفظ ظاهر تابلو برق هم میشود, و به آراستگی و نظم آن کمک زیادی میکند.